Lỗi phát âm trong tiếng Việt là vấn đề không ít người gặp phải, từ trẻ nhỏ cho đến người lớn và cả những người nước ngoài. Vậy có những lỗi phát âm nào thường thấy? Chúng ta có thể khắc phục chúng ra sao? Hãy cùng Ô-mart khám phá chi tiết hơn trong bài viết dưới đây nhé!
Có những lỗi phát âm trong tiếng Việt thường gặp?
Tiếng Việt thực sự là một ngôn ngữ có những thách thức riêng, khiến nhiều người gặp phải không ít khó khăn trong quá trình học tập. Đặc biệt, việc phát âm chuẩn tiếng Việt cũng là một vấn đề đáng lưu tâm.
Ngay cả khi đã nắm vững tiếng Việt, từ trẻ nhỏ cho đến người lớn hay những người nước ngoài đang học ngôn ngữ này, vẫn có thể mắc phải những lỗi phát âm cơ bản như:…
Lỗi phát âm l/n
Lỗi phát âm giữa chữ “l” và “n” là một trong những vấn đề khá thường gặp ở nhiều tỉnh thành miền Bắc. Nhiều người không phân biệt được hai âm này, dẫn đến việc phát âm và viết sai chính tả.
Để cải thiện khả năng phát âm “l” và “n”, mọi người có thể áp dụng một số mẹo như sau:
- Âm đệm: Chữ “l” thường xuất hiện trước các âm đệm như uy, uê, oe, uâ, oă, oa, trong khi chữ “n” thì không.
- Mẹo láy âm: Khi đứng ở đầu từ láy âm, chữ “l” thường kết hợp với nhiều âm đầu khác, còn chữ “n” thì không. Ví dụ, “l” hay kết hợp với b (lạch bạch, lu bu…), c, d, đ, h, m, x, t, r, v, ch, nh, kh, ng,…
Hy vọng với những mẹo này, bạn sẽ dễ dàng hơn trong việc phân biệt và phát âm đúng hai âm này!
Lỗi phát âm x/s
Tương tự như lỗi phát âm l/n, một số người ở các vùng miền khác nhau có thể gặp khó khăn trong việc phân biệt khi nào nên sử dụng s và khi nào nên dùng x. Chẳng hạn, họ có thể phát âm sai từ sâu sắc thành xâu sắc hoặc sâu xắc.
Để cải thiện những lỗi phát âm cơ bản trong tiếng Việt này, mọi người có thể tham khảo một số mẹo sau:
- Kết hợp âm đệm: Âm x thường đi kèm với các âm đệm như oa, oă, uê, oe, trong khi âm s thì không.
- Mẹo láy âm: Âm x thường được láy với các âm đầu khác, còn âm s thì không. Ví dụ: lòa xòa, lao xao…
- Mẹo từ vựng: Đối với tên gọi của thực phẩm, đồ uống, chúng ta thường sử dụng x (như xúc xích, cái xoong, xôi…), trong khi các danh từ khác thường dùng s (ví dụ: sấm sét, sông suối…). Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp ngoại lệ như mùa xuân, cái xẻng, túi xách, xương, xá, xoài, xoan, xuồng, xe…
Hy vọng những gợi ý trên sẽ giúp bạn cải thiện khả năng phát âm của mình!
Lỗi phát âm ch/tr
Lỗi phát âm giữa “ch” và “tr” là một vấn đề khá phổ biến mà nhiều người Việt gặp phải. Thường thì mọi người có xu hướng phát âm “ch” nhiều hơn “tr”, bởi vì âm “tr” đòi hỏi lưỡi phải cong và cần lấy hơi sâu hơn, nên khó kiểm soát hơn.
Để khắc phục tình trạng này, bạn có thể thử áp dụng một số mẹo sau đây:
- Mẹo về thanh điệu trong từ Hán – Việt: Những từ có dấu huyền hoặc dấu nặng thường đi kèm với “tr”, trong khi “ch” thì không. Ví dụ như: Trụ sở, trụy lạc, trị giá, trịnh trọng, truyền thống…
- Mẹo láy âm: Âm “ch” thường sẽ kết hợp với các phụ âm khác ở đầu hoặc cuối, trong khi “tr” lại không kết hợp với âm nào khác ngoại trừ những từ như trót lọt, trụi lủi, trọc lóc.
- Mẹo về từ vựng: Những từ chỉ mối quan hệ gia đình thường phát âm bằng “ch” như cha, chú, chị, chồng. Các đồ dùng trong gia đình cũng thường sử dụng “ch” nhiều hơn như chổi, chăn, chiếu, chai.
- Mẹo kết hợp âm đệm: Âm “ch” thường kết hợp với các vần như oa, oă, oe, trong khi “tr” thì không.
Hãy thử áp dụng những mẹo này để cải thiện khả năng phát âm của mình nhé!
Lỗi phát âm với các từ có thanh điệu
Có lẽ đây là một trong những lỗi phát âm phổ biến nhất trong tiếng Việt mà nhiều người thường gặp phải. Đặc biệt là khi phân biệt giữa các từ có dấu hỏi và ngã, dấu huyền và sắc, dấu nặng và dấu hỏi.
Để khắc phục lỗi phát âm này, mọi người cần nhận diện rõ ràng các âm tiết đi kèm. Ví dụ, nếu âm tiết đầu của từ có dấu huyền, còn âm tiết thứ hai lại là một nguyên âm mang dấu nặng, thì khi phát âm sẽ chuyển thành dấu hỏi. Chẳng hạn như từ Tủ = tù + ụ => tủ (Cái tủ).
Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về các dấu thanh điệu để cải thiện khả năng phát âm của mình, hãy khám phá thêm tại đây nhé!
Lỗi phát âm do tiếng địa phương
Tiếng Việt là một ngôn ngữ rất đồng nhất. Tuy nhiên, do sự đa dạng của các phương ngữ và thổ ngữ trên khắp đất nước, cách sử dụng từ ngữ và phát âm giữa các vùng miền lại có nhiều điểm khác biệt, tạo nên ba giọng nói chính: miền Bắc, miền Trung và miền Nam.
Điều này khiến cho nhiều người nước ngoài khi học tiếng Việt thường gặp khó khăn trong việc xác định cách phát âm nào là chuẩn xác. Chẳng hạn, câu sao vậy trời khi được phát âm bởi người miền Nam sẽ trở thành zì zậy chời, mà trong từ điển lại không ghi nhận cách viết hay phát âm này.
Đây là một đặc trưng phát âm của từng vùng miền, không gây ảnh hưởng lớn đến giao tiếp hàng ngày. Tuy nhiên, việc phát âm đúng vẫn rất quan trọng để giúp cho quá trình viết và nói trở nên chính xác hơn. Điều này đặc biệt cần thiết đối với trẻ em đang trong giai đoạn học chữ hay những người nước ngoài đang tìm hiểu về tiếng Việt.
Lỗi phát âm trong tiếng Việt ảnh hưởng như thế nào trong học tập, giao tiếp?
Khi đã gọi là lỗi, chắc chắn nó sẽ ảnh hưởng đến chính người mắc phải. Và phát âm sai cũng không phải là ngoại lệ.
- Trong học tập và công việc: Phát âm không đúng có thể dẫn đến việc viết sai, đọc sai và nói sai chính tả. Điều này sẽ tác động trực tiếp đến kết quả học tập của bạn, cũng như khả năng truyền đạt ý kiến trong công việc sẽ bị ảnh hưởng.
- Trong giao tiếp: Khi một người phát âm sai, họ có thể truyền đạt sai ý nghĩa đến người nghe. Thậm chí, người nghe có thể không hiểu được điều mà người nói muốn diễn đạt, gây cản trở cho quá trình giao tiếp.
Vì vậy, việc phát âm chuẩn mực là cực kỳ quan trọng trong cuộc sống hàng ngày. Ngay từ những ngày đầu học chữ tiếng Việt, mọi người nên chú trọng luyện phát âm cho đúng và thường xuyên thực hành để giúp cho việc học tập, làm việc và giao tiếp trở nên thuận lợi hơn.
Cách khắc phục lỗi phát âm trong tiếng Việt hiệu quả
Nếu bạn đang gặp phải một trong những lỗi phát âm tiếng Việt cơ bản, hoặc bất kỳ sai sót nào khác, hãy thử áp dụng một số phương pháp dưới đây để cải thiện tình hình một cách hiệu quả nhé!
Phát âm mỗi âm tiết tiếng Việt
Tiếng Việt nổi bật với các từ đơn âm tiết. Do đó, khi học cách phát âm, mọi người cần đảm bảo phát âm chính xác từng âm tiết, đặc biệt là hình dáng miệng, cách hít thở và sự di chuyển của lưỡi từ lúc bắt đầu cho đến khi kết thúc âm thanh…
Đặc biệt đối với những người nước ngoài học tiếng Việt, việc có một người hướng dẫn để chỉ dẫn cách phát âm là rất quan trọng, giúp họ phân biệt, thực hành và sửa chữa lỗi ngay lập tức.
Nhận diện các âm tiết và phát âm chuẩn xác
Trước khi có thể phát âm một cách chuẩn xác, mỗi người cần nhận biết rõ âm tiết để từ đó có thể thực hiện phát âm đúng.
Cách nhận diện âm tiết trong tiếng Việt cũng giống như ở nhiều ngôn ngữ khác, bạn sẽ cần lắng nghe và luyện tập đọc đi đọc lại các âm tiết đó nhiều lần để có thể bắt chước và phát âm một cách chính xác nhất.
Nâng cao khả năng phản xạ trong việc phát âm tiếng Việt
Khi đã nắm vững các âm, mọi người sẽ cần tập trung vào việc luyện tập để cải thiện khả năng phản xạ với từng từ ngữ.
Tại đây, phụ huynh hoặc giáo viên có thể chỉ ra những từ mà trẻ thường phát âm sai để giúp bé rèn luyện khả năng chuyển đổi và phản xạ một cách nhanh nhạy hơn.
Phát âm chuỗi âm tiết trong tiếng Việt
Khi trẻ đã có khả năng phát âm chính xác các từ đơn âm tiết, điều đó không đảm bảo rằng khi phát âm những chuỗi từ nhiều âm tiết sẽ đúng. Do đó, phụ huynh cần hướng dẫn con cách phát âm các cụm từ nhiều âm tiết, vì trong thực tế, cả khi nói và viết, một câu thường bao gồm nhiều từ kết hợp với nhau.
Chú ý đến thanh điệu trong tiếng Việt
Các bé thường gặp khó khăn với việc phát âm thanh điệu khi nói một âm tiết hoặc chuỗi âm tiết. Để giúp các bé khắc phục vấn đề này, phụ huynh nên hướng dẫn các con thực hành chuyển đổi liên tục giữa các từ có thanh điệu khác nhau.
Ví dụ, nếu bé phát âm thanh ngang giống như thanh huyền, trong quá trình luyện tập, hãy sử dụng các từ có dấu huyền – huyền – ngang để giúp các bé nhận diện và tránh mắc lỗi.
Tạo môi trường luyện nói
Ôn tập không chỉ đơn thuần là học từ sách hay làm bài tập, mà việc cải thiện phát âm sẽ hiệu quả hơn rất nhiều khi bạn giao tiếp hàng ngày và tạo ra một môi trường luyện tập cho bản thân.
Vì vậy, nếu bạn thường xuyên gặp khó khăn với những âm tiết nào đó, hãy cố gắng xây dựng một không gian để luyện nói những âm đó. Hãy thực hành giao tiếp với bạn bè, gia đình, thầy cô… một cách thường xuyên. Nghe họ nói và cùng nhau thực hành sẽ giúp bạn nâng cao kỹ năng phát âm một cách đáng kể!
Chú ý đến khẩu hình miệng, lưỡi khi phát âm tiếng Việt
Một trong những yếu tố quan trọng tác động trực tiếp đến cách phát âm chính là hình dáng của miệng. Như đã đề cập ở trên, khi phát âm mỗi âm tiết, mọi người cần phải phát âm rõ ràng và tròn trịa với khuôn miệng, vị trí lưỡi, cách hít thở và nhả hơi,… để có thể đọc đúng từng từ một cách chính xác.
Đánh vần, phát âm đúng chuẩn cùng Vmonkey
Nếu bạn có những bé đang trong giai đoạn học chữ mà không có đủ thời gian hay kinh nghiệm để hỗ trợ, thì Vmonkey chính là một lựa chọn tuyệt vời.
Vmonkey là ứng dụng dạy tiếng Việt online dành cho trẻ mầm non và tiểu học, với nội dung được thiết kế phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông mới nhất. Nhờ đó, trẻ sẽ dễ dàng tiếp thu kiến thức, giúp ích cho việc học ở trường cũng như trong cuộc sống hàng ngày.
Cụ thể, các bé sẽ được tìm hiểu về tiếng Việt qua bảng chữ cái, cách phát âm, đánh vần, luyện đọc, chính tả,… thông qua hơn 700 truyện tranh tương tác và 300 sách nói.
Mỗi bài học đều được minh họa bằng hình ảnh sắc nét và giọng đọc chuẩn, giúp trẻ dễ dàng thẩm âm và cảm nhận ngữ điệu, vần điệu một cách tự nhiên và chính xác nhất.
Ngoài ra, Vmonkey còn cung cấp bộ Học vần nhanh chóng và chuẩn xác theo chương trình sách giáo khoa mới, giúp trẻ có khả năng đánh vần và phát âm tròn trịa toàn bộ bảng chữ cái, viết đúng chính tả và không còn bị nói ngọng hay nói giọng địa phương khi luyện tập thường xuyên.
Kết luận
Trên đây là những thông tin thú vị về các lỗi phát âm thường gặp trong tiếng Việt. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc phát âm đúng. Vì vậy, dù bạn có con nhỏ đang học chữ hay là người nước ngoài đang tìm hiểu tiếng Việt, hãy nỗ lực rèn luyện phát âm chuẩn ngay từ đầu. Điều này sẽ giúp quá trình giao tiếp và học tập diễn ra thuận lợi hơn!
